KISA FİLM

Kısa film, uzun metrajlı film kriterlerini karşılayacak uzunlukta olmayan filme denir. Kısa filmin süresi, uzun metrajlı filmden daha kısadır. Kesin bir süre sınırı olmamakla birlikte bir kısa filmin iki ile on iki dakika arasında bir süreye sahip olması tercih edilir. Bu süresel sınırlılık, kısa filmde ele alınan konunun ve öykünün de uzun metrajlı film öyküsünden farklı olmasına yol açar. Bir kısa film yönetmeni, kısa sürede etkileyici bir şekilde derdini anlatmak zorunda olduğu için, daha yalın ve net öyküler tercih etmelidir. Kısa film, çeşitli alt türlere ayrılabilir. Bunlardan bazıları; süresi 3 dakikayı geçmeyen ve doğrudan bir mesaj vermeyi amaçlayan “kur-bitir”ler; uzun metrajlı film öyküsüne yakın bir öyküyü anlatmaya çalışan “uzun-kısa”lar; distopik bir öyküyü yoğun sembol kullanımıyla anlatan kısa filmler ve toplumsal bir meselenin minyatürleştirilmiş bir versiyonunu aktaran alegorik kısa filmler olarak sıralanabilir. Bu alt türler, yapılan kısa film örnekleri temelinde çoğaltılabilir. Kısa filme ilişkin bahsedilen bu özellikler kurmaca kısa filmler için geçerlidir.

BELGESEL FİLM

Belgesel film, gerçek kişilerin içinde yer aldığı gerçek durum, olay ve deneyimleri aktaran film türüdür. Kurmaca film yönetmeni filminde, gerçeklikle hiçbir ilişkisi olmayan tamamen hayali bir durum-olay ya da deneyimi tamamen hayali bir karakter üzerinden anlatabilir. Ancak belgesel film yönetmeni yaşadığımız dünyada yaşamış olan ya da halen yaşayan gerçek kişilerin gerçek deneyimlerini aktarmak zorundadır. Belgesel film, birbirinden çok farklı alt türlere ayrılabilir. Bu alt türlerin ortaya çıkmasının sebebi, her belgesel yönetmeninin aynı konuya farklı bir açıdan bakıyor olmasıdır. Bir gerçekliği anlatmanın birden fazla yolu olduğu için, gerçek kişiler ve onların yaşadıkları gerçek deneyimlere bağlı kalmak zorunluluğu içerisinde, her yönetmen farklı bir belgesel film yapım yöntemiyle seçtiği konuyu anlatır. Örneğin bir belgesel yönetmeni seçtiği konuyu dış-ses eşliğinde açıklamaya çalışabilir. Başka bir yönetmen aynı konuyu dış-ses kullanmadan sadece görüntü ve seslerle yaratıcı şekilde kurgulayarak şiirsel bir dille aktarabilir. Bir başkası çektiği kişilerle yan yana gelerek kameranın önüne geçebilir. Diğeri, kendini hiç belli etmeden sanki orada yokmuşçasına kişileri ve durumları çekebilir. Başka bir yönetmen ise aynı konuyu kendi deneyimleri ve duygularını da doğrudan katarak anlatabilir. Belgesel film bu anlamda yönetmene çok yaratıcı bir alan sunar.

ANİMASYON FİLM

Animasyon film, çeşitli görüntülerin arka arkaya hızlı bir şekilde gösterilmesiyle elde edilen film türüdür. Fotoğraf, resim ve sinema gibi birçok farklı alandaki görüntüler, farklı teknikler kullanılarak bir araya getirilir ve hareketli görüntüler elde edilir. Animasyonun diğer adı canlandırmadır. Bilgisayar teknolojisindeki ve dijital alandaki gelişmeler, animasyon film yapımında yaratıcı ifade yöntemlerinin çoğalmasına yol açmıştır. Geleneksel animasyonda her bir kare, kâğıt üzerine çizilir ve hareket bu şekilde oluşturulur. Günümüzde bu çizimler bilgisayarda yapılabilmektedir. Tek resimli hareket ya da kukla animasyon da denilen “stop motion” animasyon tekniğinde ise hareket ettirilmek istenen obje, her bir hareket değişiminde fotoğraflanır. Rotoskopi tekniğinde ise amaç daha gerçekçi sahneler üretmek olduğu için, animatörler gerçek görüntülerin üzerine çizim yaparak hareketi üretirler. Üç boyutlu animasyon tekniğinde ise filmde görülen her şey tamamen bilgisayar ortamında oluşturulur. Hareket yakalama da denilen “motion capture” tekniğinde ise, gerçek oyuncuların bedenlerine yerleştirilen sensörler aracılığıyla gerçeğe en yakın hareket yakalanabilmektedir. Animasyon filmler hem kurgusal filmleri hem de belgesel filmleri içerebilir.

AMAÇ

I. Asım’ın Nesli Kısa Film Festivali, “Dijital Dünyada Din ve Ahlak” temasıyla, Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ile Erciyes Üniversitesi Medya ve Din Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi öncülüğünde, 2023 yılında, bir serinin ilki olarak gerçekleştirilmesi planlanan eğitsel kültür-sanat girişimidir.

Medyanın, bir araç-vasıta olmakla birlikte bir vasat-zemin ya da yeni bir mekan olma hüviyeti kazandığı günümüzde dijital mecralar, her türden insani etkinliğin önemli bir parçası haline gelmiştir. Ancak, fiziksel mekâna gerek duymayan ama ona da yansıyan yeni sosyalliklerin ve farklılaşan tecrübelerin açığa çıktığı sanal ortamlar değerden bağımsız değildir. Aksine ahlak ve maneviyat alanını daraltan görünümler üretmektedir. O halde dijital çağda en önemli sorumluluklardan biri, bilgi ve fazilet bakımından sürekli yenilenmeyi öneren ahlakı merkeze almak, genç nesiller için eleştirel medya okuryazarlığı kapasitesini bu yolla açığa çıkartmaktır.

Bu amaca yönelen festival; “Dijital Ahlak”, “Mahremiyet”, “Aidiyet ve Kimlik”, “Adab-ı Muaşeret”, “Dini Fenomen Kültürü” ve “Dini Enformasyon” alt temaları kapsamında görünür hale gelen sorunları olumlu yönde aşma ve dijital araçları bilinçli, sorumlu ve saygılı bir biçimde kullanma çabalarına; yaparak-yaşayarak öğrenme pratiklerini geliştirecek kısa film üretimleri yoluyla katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu yönüyle festival, öğrencilerin akademik, mesleki, sosyal ve kültürel gelişimlerini çok yönlü, yenilikçi ve sürdürülebilir bir biçimde destekleme misyonuna sahiptir.

DİJİTAL AHLAK TEMASININ KAPSAMI

Dijital kültür, insan hayatına dair hemen her türlü kavramı ve pratiği dijitalleştirme eğilimindedir. Dijitalleşme, fiziki dünyaya ait unsurların yalnızca dijital ortamlara taşınmasından ibaret değildir. Her dijitalleşme, aynı zamanda önemli düzeyde bir değişime ve dönüşüme işaret etmektedir. İnsan hayatını kuran ve ona şekil veren temel saiklerden biri olan ahlak ve ahlaki ilkeler de dijital ortamlarda daha farklı görünümler kazanabilmektedir. Bunun sonucunda bir toplumda yüz yüze ortamlarda çok da hoş karşılanmayan bir davranış veya pratik, dijitalleşmenin kendine özgü karakteri dolayısıyla, dijital ortamlarda daha normal karşılanabilmektedir. Buradaki temel sorun yüz yüze ortamlarla dijital ortamların birbirinden farklı alanlarmış gibi görülmesi, dini/ahlaki ilke ve değerlerin sanal mecralarda geçerli değilmiş gibi algılanmasıdır. Bu algıya sebebiyet veren şey ise dijital ortamların kendine özgü doğası ve özellikleridir.

MAHREMİYET TEMASININ KAPSAMI

Geleneksel medyadan yeni medyaya geçiş, iletişim teknolojileri anlamında ciddi değişimleri de beraberinde getirmiştir. Kullanıcıların yeni medya ortamlarında daha aktif ve etkin bir rol almasıyla hemen her türlü içeriği üretebilir hale gelmesi inanılmaz bir görünürlük alanı ortaya çıkartmıştır. Medyanın içerisinde işlerlik gösterdiği modern görsel kültürün, ifşayı ve teşhiri ön plana çıkartan karakteri çerçevesinde başta beden olmak üzere yaşamın hemen her bir öğesi tam anlamıyla gösterinin ve popüler trandlerin ifade alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Hemen herkesin içerik üreticisi olabildiği mecralarda sürekli beslenen ve temelde ifşaya dönük olan üretim, aynı zamanda algısal düzeyde bir dönüşümle sonuçlanmakta, mahremiyeti akışkan (girdiği kaba göre şekillenen), esnek ve değişken bir anlayışa dönüştürmektedir. Sosyal medya mecralarının, ayrıca dünya çapında hemen herkesin birbirini çeşitli amaçlarla gözetlemesine olanak sunan, hayatın her alanını şeffaflaştıran bir gözetim evrenini ortaya çıkardığını söylemek mümkündür. Bu durumda mahremiyet artık anlam kaybına uğramıştır. Bireylerin başkalarının yaşamını gözetlemesi, gördüklerini modelleyerek yaşamına eklemesi, şirketlerin kişisel veriler üzerinden hemen herkesi bir veriye indirgeyerek kârının nesnesi haline getirmesi olağan bir durum haline gelmiştir. Hatta büyük sosyal paylaşım sitelerinin ücretsiz faaliyet göstermelerinin sebeplerinden biri de kişisel verilen büyük şirketlere satılması yoluyla elde edilen kazançla ilişkilidir. Sosyal medya araçları özelinde bakıldığında gerek bedensel gerekse de iletişimsel ve davranışsal düzlemlerde insani varoluşun neredeyse görünürlükle eşitlendiği ifade edilebilir. Var olmak, kendini değerli hissetmek, içinde yaşanan toplumun bir parçası olmak için mutlaka görünür olmak, görünür kalmak bir amaç haline gelmiştir. Görünürlüğün bu ölçüde amaç haline gelmesi ise mahremiyeti olanaklı kılan sınırları ve mesafeleri anlamsız kılmaktadır. Çünkü mahremiyet her şeyden önce kendisini olanaklı kılan sınırlarla ve mesafelerle mümkündür. Sosyal medya mecralarındaki çeşitli örneklerde karşılaştığımız üzere örneğin mahrem bir alan olarak evin fiziksel duvarlarının, mahremiyeti olanaklı kılan bir sınır olmaktan çıktığı açıkça görülmektedir.

AİDİYET VE KİMLİK TEMASININ KAPSAMI

İnsan, kendi tabiatı ve mizacı itibariyle hayatının hemen her döneminde bir aidiyet ihtiyacı hisseder. Modern zamanların bireyci karakteri ve toplulukları parçalayıcı özelliği, bireyleri bir şekilde yalnızlığa sevk etmiştir. Bu durumdan kaçınabilmek için bireyler, güvenli bir liman arayışıyla bir yandan sosyalleşme ihtiyacını gidermeye çalışırken öte yandan kimliğini de inşa etme arayışına girmiştir. Dijital ortamlar, çeyrek asırdan uzunca bir süredir insanların kimliklerini ve benliklerini inşa edebilmeleri için yeni alanlar açmaktadır. Yaşadığımız çağda genç bireyler çoğunlukta olmakla birlikte her yaş grubundan insan, kendilerini dijital ortamlarda var etmekte ve kimliklerini burada karşı karşıya geldikleri unsurlarla şekillendirmektedir. Dijital ortamların bu denli hayata dahil olması kimliği inşa eden kaynakların genişlemesine, kimliğin inşasındaki referans kaynaklarının değişmesine sebebiyet verebilmektedir. Bu durumda inancımızla da ters düşen her türden gayri ahlaki anlayış gençlerin kimlik inşasının referans noktaları haline gelebilmektedir. Kimlik sorunu bir bunalıma dönüşebilmekte ve kişilerin kendi nitelikleri, konumu ve değeri hakkında bilinçsiz tavır ve davranışlara sebebiyet verebilmektedir.

ADAB-I MUAŞERET TEMASININ KAPSAMI

İyi tutum ve davranışlarla bunları kazandıran bilgi için kullanılan edebin çoğulu âdâb ile “barış içinde yaşama, birbiriyle uzlaşma” anlamındaki muâşereden (muâşeret) gelen âdâb-ı muâşeret (âdâbü’l-muâşere) genellikle bireylerin ve toplum kesimlerinin birbirine karşı olan sevgi ve dostluk duygularını güçlendirici medenî ve ahlâkî davranışları, nezaket ve görgü kurallarını ifade eder (İslam Ansiklopedisi). Hiç şüphesiz bu konuda en güzel örnek peygamber efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’dir. Ancak modern yaşam koşulları sosyal ilişkilerin hemen her alanına sirayet eden nitelikleriyle adab-ı muaşeret alanını daraltmakta; onun sıradanlık, basitlik, bayağılık, modası geçmişlikle ilişkili bir biçimde anılmasına zemin hazırlamaktadır. O halde başta dijital ortamlar olmak üzere günümüz koşullarında adab-ı muaşeret temelinde bilinçli, öz güvenli, sorumlu ve saygılı bir sosyal yaşamın nasıl inşa edilebileceği üzerinde durulması gereken önemli bir husustur.

DİNİ FENOMEN KÜLTÜRÜ TEMASININ KAPSAMI

Günümüz dünyasında şöhret elde etmenin en popüler mecraları olarak karşımıza çıkan sosyal medya, fenomen kültürünün her daim beslendiği ve canlı tutulduğu ortamlardır. Dünyanın hemen her ülkesinde benzer özelliklerle yaygınlaşan ve çok farklı kültürel niteliklere sahip olan gençler tarafından paylaşılan ortak bir kültür haline gelen fenomen kültürü, dini görünümleriyle ön plana çıkan fenomenler/influencerlar da üretmiştir. Medyatik vaizlerden moda ikonlarına, aktivistlerden Blogger’lara ve müzisyenlere kadar çok geniş bir yelpazede dini fenomenler söz konusu kültürün en etkin üreticilerinden biri olarak, medyatik dindarlığı an be an yeniden şekillendirmektedir. Sosyal medyada belli dönemlerde trend haline gelen ve hemen herkesin tekrar ettiği alışkanlıkların dini görünümlerde yeniden üretilmesi (İslami romantizm vb.), İslam ahlakına uygun olmayan belli davranış kalıplarının özendirilmesi ve gösteri(ş) tüketimi olarak ifade edilebilecek yeni tüketim alışkanlıklarının körüklenmesi (influencer kültürü) karşı karşıya kalınan yaygın sorunlara işaret etmektedir.

DİNİ ENFORMASYON TEMASININ KAPSAMI

Çok yoğun bir enformasyon arzı ve tüketiminin yaşandığı çağımızda internet, en temel bilgi kaynaklarının başında yer alır ve bu durum dini bilgi arama/edinme pratikleri açısından da geçerlidir. Günümüzde dini bilgi ihtiyacının büyük bir kısmı geleneksel dini kurum ve kaynaklara başvurarak giderilmekle birlikte gün geçtikçe artan ölçüde internet ortamından karşılanmaktadır. Ayrıca bilginin toplumun farklı kesimlerinden pek çok kişinin erişimine açık hale gelmesi, bilgiye ulaşma noktasındaki geleneksel sınırlılıkların belli ölçüde ortadan kalkması, bilgiye erişim maliyetlerinin önemli ölçüde azalması gibi unsurlar her ne kadar önemli avantajlar olarak görünse de bunlardan her birinde yaşanan dönüşümün belirli sorun alanlarının ortaya çıkmasına yol açtığı da ifade edilebilir. Denetimsiz bilginin kolayca yaygınlaşması, bağlamından kopmuş/koparılmış ve güvenilirlik-geçerlilik gibi sorunları olan enformasyonun yaygın bir akış halinde olması bu sorunların başında gelmektedir. Toplumumuz genelinde arama motorlarında karşımıza çıkan web sitelerinin hangi dini gruplara, kurum ve kuruluşlara ait olduğu ya da bunların kurucularının hangi dini düşüncede olduğu hakkında fikir sahibi olunmadan oradaki dini bilgileri ya da dini içerikli görselleri kullanıp dolaşıma sokma gibi yaygın bir alışkanlık göze çarpmaktadır. Dini konularda oldukça istifadeye açık bir görünüme sahip olmasına rağmen farklı odaklar tarafından yönlendirilen, fonlanan, hassas dini mevzuları alevlendiren ya da dinin temeli sayılabilecek hususları kasıtlı olarak çarpıtan web siteleri de olabilmektedir. İnternet ortamındaki bilginin güvenilirliği problemi özellikle din olgusu gibi ciddi bir mesele söz konusu olduğunda ayrı bir önem kazanır. Hatalı, eksik ve tutarsız dini enformasyonun, önemli bir dini meselede hatalı, eksik ve tutarsız bir kavrayışa ve bunun sonucunda gelişebilecek sorunlu davranış pratiklerine zemin hazırlayabileceği ifade edilebilir. İnternet ortamlarını denetleyen bir kurum/kuruluş olmadığından bu konudaki sorumluluk bizatihi kullanıcının kendisindedir.